Białek Stefan informator i TW „Warecki”

Mieszkaniec miejscowości Kolonia Szpaki gmina Górki (obecnie gm. Stara Kornica). Wykształcenie zawodowe – szofer mechanik. Nieformalnie współpracował z UB od 27 kwietnia 1952 roku w zamian za darowanie kary i korzyści finansowe.

Własnoręcznie napisał zobowiązanie o podjęciu współpracy przyjmując pseudonim konspiracyjny „Warecki” (pisownia oryginalna).

27 IV 1952 r.

Zobowiązanie

Ja Białek Stefan s. Stefana i Leokadii urodzony 12-12-1920 [przeprawione na 1923]. Zamieszkały kol. Szpaki Gmi. Górki Pow. Siedlce, zobowiązuje się współ pracować U,B,P. w celu przyczynienia się do likwidacji bandy maksymowa i lamparta, oraz współ pracownikuw i wrogów obecnego ustroju. Zobowiązuję się sumiennie wykonywać postawione zadania oraz puktualnie przychodzić na umówione spodkanie. Zostałem uprzedzony że za wprowadzanie w błąnt fałszywymi meldunkami U.B.P. oraz za dwulicowe pracę zostanę pociągnięty do odpowiedzialności Sąndowej i zobowiązuje się dotrzymać tajemnicy i nie zdradzić nawet do najbliszych mi osub t.j. żony. Dla scisłej konspiracji naszej pracy otrzymuje pseudonim „Warecki”.

Od U.B.P. otrzymuje gwarancje że za przyczynienie się w szybkim terminie do likwidacji bandy, Przestemstwo zostanie mi darowane, oraz otrzymam wynagrodzenie pienienżne w sumie za:

Maksymow 1000 zł

ratyniec 1000 zł

pozostali po 500 zł za bandytę.

Powysze zobowiązanie stwierdzam własnoręcznym podpisa.

StBiałek

Celem pozyskania była walka z Żołnierzami Niezłomnymi, wyklętymi przez komunistów, a w szczególności likwidacja oddziału „Lamparta” - st. sierż. Adama Ratyńca. Stefan Białek przekazywał UB informacje o miejscach postoju oddziału, uzbrojeniu, wyglądu poszczególnych osób oraz ich kontaktów wśród okolicznej ludności, oraz wiele innych szczegółowych danych na temat oddziału „Lamparta” i osób ich wspomagających. M.in. przez jego donosy oddział „Lamparta” 11 maja 1952 roku został otoczony przez bataliony Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, które rozbiły oddział „Lamparta”. W walkach polegli: por. Konstanty Maksymow ps. „Ryszard”, st. sierż. Adam Ratyniec ps. „Lampart”, Andrzej Jakubiak „Ryś” oraz Wiesław Filczuk „Romek”. Po likwidacji patrolu „Lamparta” nastąpiły masowe aresztowania wśród okolicznej ludności wskazanych w donosach „Wareckiego”. Formalnie został zarejestrowany jako informator ps. „Warecki” 1.02.1953 roku. Oficerem prowadzącym został J. Dąbrowski z RUBP w Siedlcach. Celem pozyskania było rozpracowanie i ujawnienie nierozszyfrowanych dotychczas byłych członków siatki cywilnej oddziału „Lamparta” i osób wspomagających. W dalszym okresie współpracy udzielał informacji ogólnikowych informując UB o nastrojach i wypowiedziach w środowiskach związanymi z Żołnierzami Niezłomnymi. W 1957 roku został wyeliminowany z czynnej sieci agenturalnej UB jako jednostka nie tkwiąca w żadnej z prowadzonych spraw operacyjnych.

W lipcu 1958 roku ponownie został przyjęty na kontakt ppor. Stefana Kosela, oficera operacyjnego SB, celem wykorzystania go do prowadzonej przez SB sprawy ewidencyjno-obserwacyjnej nr 2576 dotyczącej Wacława Perycza – członka aktywu podziemia reakcyjnego z którym TW „Warecki” był powiązany organizacyjnie w ramach podziemia [IPN BU 0227/385].

W charakterystyce tajnego współpracownika z dnia 16.12.1960 ppor. Stefan Kosel pisał:

W okresie wznowionej z nim współpracy stwierdziłem, że chętnie udzielał nam informacji o kontaktach figuranta sprawy jak i o samym figurancie dał szereg informacji mówiących o jego zachowaniu się na danym terenie.

Ostatecznie Stefan Białek ps. „Warecki” został wyeliminowany z czynnej sieci agenturalnej SB 16.11.1960 roku, ponieważ sprawa operacyjna prowadzona przeciwko Wacławowi Peryczowi została zamknięta i złożona do archiwum 27 lutego 1960 roku.

W archiwach IPN zachowała się teczka personalna tajnego współpracownika SB ps. „Warecki” licząca 30 stron dokumentów dotyczących Stefana Białka.

Upamiętnienie st. sierż. Adama Ratyńca ps. „Lampart”

23 lipca 2006 roku staraniem Fundacji „Pamiętamy” w Mielniku nad Bugiem został wzniesiony pomnik upamiętniający st. sierż. Adama Ratyńca „Lamparta” i jego podkomendnych z 6. Brygady Wileńskiej AK. Napis na płycie głosi:

„Nie dajmy zginąć poległym” - Zbigniew Herbert

PAMIĘCI
BOHATERSKICH ŻOŁNIERZY
6 WILEŃSKIEJ BRYGADY ARMII KRAJOWEJ

ST. SIERŻ. ADAMA RATYŃCA „LAMPARTA”
POR. ANTONIEGO MAKSYMOWA „RYSZARDA”
KPR. KAZIMIERZA JAKUBIAKA „TYGRYSA”
STRZEL. ANDRZEJA JAKUBIAKA „RYSIA”
STRZEL. WIESŁAWA FILCZUKA „ROMKA”

POLEGŁYCH 10 i 11 V 1952 r.
W LESIE SOKÓLE POD MIELNIKIEM
ORAZ POD CHŁOPKOWEM
W WALCE Z KOMUNISTAMI
ZA NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI,
WIARĘ KATOLICKĄ I WOLNOŚĆ CZŁOWIEKA

9 listopada 2007 roku „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” Adam Ratyniec został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

opracował: Leszek Andrzejewski