Laszuk Ryszard inf. „Ryś”

Mieszkaniec Sokołowa Podlaskiego. Wykształcenie 7 klas szkoły podstawowej. Podczas okupacji był członkiem oddziału partyzanckiego działającego w lasach parczewskich. Po wyzwoleniu pracował w MO w Sokołowie Podlaskim i jako instruktor w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Do współpracy z PUBP w Sokołowie Podlaskim został zwerbowany 2 sierpnia 1950 roku. Zwerbował go por. Szeliga Józef z-ca szefa ds. BP PUBP w Sokołowie Podlaskim. Własnoręcznie napisał zobowiązanie o współpracy przyjmując pseudonim konspiracyjny „Ryś”. W charakterystyce pracy informatora ps. „Ryś” za IV kwartał 1952 roku wystawionej 10.02.1953 roku przez por. Szeligę między innymi możemy przeczytać: (zachowano oryginalną pisownię)

Informator zawerbowany 2.VIII.50 r. pod ps. „Ryś” urodz. 19.IX.1926 r. wykszt. 7 oddz. Szkoły powsz., kawaler, majątku nie posiada, zawód szofer, pochodzenie społeczne – robotnicze. Nie ustalono, ażeby utrzymywał kontakty z zagranicą, natomiast posiada swoich kuzynów na terenie pow. Biała-Podl., woj. Lublin. Żadnych dodatnich cech nie posiada, poza tym, że ma szerokie znajomości na terenie Sokołowa. Do 1939 r. przebywał na przy rodzicach na terenie pow. Siedleckiego uczęszczając do szkoły. W czasie okupacji ukończył 7 oddz. szkoły powszechnej. W 1941 r. na terenie Sokołowa do 1943 r. pracował, jako pomoc szofera w O.S.P. w Sokołowie, gdzie w końcu tego roku wstąpił do organizacji A.K. będąc jej członkiem do wyzwolenia. Po wyzwoleniu przez okres 1-go roku pracował w K.P.M.M. t.j. 1946 r. gdzie również pełnił funkcję, jako pomoc wywiadowcy w org. A.K. W roku 1947 ujawnił się ze swej działalności. W tym też roku poszedł do wojska, jako czynna służba. Po powrocie z wojska w 1949 r. pracował w Z.B. o WiD a później w PZGS w Sokołowie. Werbowany był pod rozpracowania b. czł. A.K. na terenie miasta, z którym to środowiskiem się kontaktował i przebywał. Przy werbunku specjalnych materiałów nie wniósł. Od samego początku był na kontakcie Z-cy Szafa Szeliga Józef. Obecnie nie pracuje po żadnym środowisku a częściowo dawał materiały po rozpracowaniu obiektowym (fizycznym) PZGS i mleczarnia. Jeśli otrzymywał zadania konkretne po środowisku to je nie wykonywał unikając spotkań. W IV-tym kwartale w ogóle nie planowano spotkań, gdyż kontakt z inf. „Ryś” był zerwany dopiero w m-cu grudniu nawiązano z nim kontakt dając jedno doniesienie o treści informacyjnej. Otrzymane doniesienia przez okres współpracy były o charakterze informacyjnym. Doniesienia, które otrzymano nie były sprawdzane ze względu, że nie było specjalnej możliwości, a następnie, jako mało wartościowe nie było potrzeby ich sprawdzać, gdyż jako dane oficjalne potwierdzały się i sprawdzały. Nie stwierdzono, ażeby w/w inf. pracował dwulicowo, lecz doniesienia przez niego pisane były niedbałe i od niechcenia. Materiały otrzymywane od źródła nie nadawały się do wykorzystania operacyjnego, jak również żadne areszty czy realizacje nie były przeprowadzane. Inf. otrzymywał konkretne zadania, lecz właśnie tych zadań nie wykonywał, jeśli otrzymał zadanie po zagadnieniu ogólnym to do pewnego stopnia starał się je wykonać i to jest cała przyczyna, że inf. stara się unikać spotkań t.j. zrywać, jeśli otrzymał konkretne zadanie. W okresie tego kwartału żadnych nowych kompromateriałów na inf. nie uzyskano. Wynagrodzenia żadnego nie otrzymał. Jeśli chodzi o zastosowanie nowych zmian w dotychczasowym wykorzystaniu inf. to należy go nastawić na rozpracowanie osób z obiektu fizycznego, którymi się interesujemy, a później stopniowo dawać mu zadania po interesującym nas zagadnieniu t.j. środowiskowym rozpoznaniu A.K. a dodatkowo może być wykorzystany po rozpracowaniu fizycznym.

28.12.1974 roku postanowiono rozwiązać łączność i dalszą współpracę z informatorem ps. „Ryś” z powodu nadużywania alkoholu i dekonspiracji.

W archiwach IPN znajduje się 18 kart dokumentów dotyczących jego osoby.

opracował: Tomasz Olko