Ks. Proniewicz Wiesław TW KO „Carolus” i TW „Stasiek”

Ksiądz z Diecezji Podlaskiej, czyli Siedleckiej. W 1967 roku ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Siedlcach.

Jak podaje jego charakterystyka z 21 grudnia 1982 roku wystawiona przez Inspektora Wydziału IV KWMO w Białej Podlaskiej ppor. Mariana Prokopiuka:

Po uzyskaniu święceń kapłańskich otrzymał nominację na wikariusza parafii Terespol, gdzie w dniu 28 lutego 1968 roku wstąpił do KK Caritas. W czasie swojej pracy kapłańskiej w różnych parafiach diecezji siedleckiej dał się poznać, jako kapłan stwarzający sytuacje konfliktowe z administratorami parafii. Od połowy września 1979 przebywa na rocznym urlopie zdrowotnym. Na zaproszenie wikariusza generalnego diecezji Fulada Paula Bruschela za zgodą Episkopatu Polski wyjeżdża do pracy w tej diecezji skąd wrócił po upływie miesiąca czasu.

Do współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa pozyskany został 21 czerwca 1974 na zasadzie dobrowolności. W czasie współpracy przekazywał informacje posiadające wartość operacyjną, prawdziwe i obiektywne, za które był wynagradzany pieniężnie 17 razy na łączną kwotę 32.874 zł. W 1975 roku zawieszono z nim współpracę na okres 6-ciu miesięcy, którą następnie podjęto ponownie.

W pierwszym półroczu 1978 składa rezygnację z funkcji prezesa Zarządu KK „Caritas”, z której to organizacji występuje w roku 1980.

W 1978 zrezygnował z utrzymywania kontaktów ze Służbą Bezpieczeństwa, lecz w czasie rozmowy przeprowadzonej 31.07.1979 r. wyraził zgodę na dalszą współpracę. W dn. 10.01.1979 r. został przekazany Dep. I MSW w związku z planowanym wyjazdem do pracy w RFN, a materiały zostały złożone w archiwum.

Ponownie pozyskany został do współpracy 04.08.1982 r. Na spotkaniu tw przekazuje ustnie informacje odnośnie sytuacji w kurii i dekanacie włodawskim, charakteryzuje postawę i zachowanie znanych mu księży, udostępnia do wglądu dokumenty otrzymywane od Kurii. Jest dobrze związany ze Służbą bezpieczeństwa.

Pierwsze lata kapłaństwa

Po święceniach otrzymał nominację na wikariusza w parafii Terespol, gdzie 28 lutego 1968 r. dołączył do struktur Caritas. Jego posługa odznaczała się zaangażowaniem, lecz również konfliktami z lokalnymi administratorami parafii, co poświadczają charakterystyki w aktach IPN.

Współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa

Ks. Proniewicz dobrowolnie podjął współpracę z SB 21 czerwca 1974 roku. Przekazywał „informacje prawdziwe i obiektywne” – do 21 grudnia 1982 roku 17 razy otrzymał wynagrodzenie w łącznej kwocie 32  874 zł. Współpraca była kilkakrotnie zawieszana (m.in. w 1975 i na przełomie 1978/79), a następnie wznawiana aż do zalecenia zakończenia kontaktów w grudniu 1989 r..

Zakres działalności TW „Stasiek”

TW był wykorzystywany do:

• Monitorowania wydarzeń kościelnych: raportowanie z konferencji dekanalnych, uroczystości religijnych i świeckich.

• Informowania o sytuacji w parafiach: stan duchowieństwa, inicjatywy lokalnych księży i naboru do seminariów.

• Rozpoznawania nastrojów politycznych: sondowanie opinii kleru na temat systemu PRL oraz rozpoznawanie inicjatyw środowiska wiejskiego w zakresie tworzenia samorządu wiejskiego i byłych działaczy „Solidarności” RI.

• Działalności dezintegracyjnej: utrudnianie współpracy między księżmi wrogo nastawionych do ustrojowych założeń PRL.

Incydent w RFN

Pod koniec 1979 ks. Proniewicz wyjechał do diecezji Fulda (RFN). 1 lutego 1980 r. został złapany na próbie kradzieży w domu towarowym. Po powrocie bp Jan Mazur przeniósł go do parafii Wereszczyn, a następnie Dołhobrody. Mimo tej afery, w 1982 r. nadal spotykał się z oficerami SB w Białej Podlaskiej i Łukowie (m.in. por. Prokopiuk, st. sierż. Hawryluk).

Dalsza współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa (1982–1989)

Między wrześniem 1982 a grudniem 1989 r. ks. Wiesław Proniewicz (TW „Stasiek” nr 8837) spotykał się najpierw z ppor. Marianem Prokopiukiem (WUSW Biała Podlaska), a od 1987 r. z ppor. K. Mańko (RUSW Łuków), przekazując informacje o nastrojach kleru, sytuacji w parafiach i planach duszpasterskich. Otrzymywał za to kilkukrotnie „prezenty” o łącznej wartości ok. 6  685 zł. W kampanii wyborczej 1989 r. aktywnie wspierał kandydatów „Solidarności”.

Zakończenie współpracy

W związku z radykalną zmianą poglądów politycznych ks. Wiesława Proniewicza oraz jego czynnym zaangażowaniem w wybory do Sejmu i Senatu, 15 grudnia 1989 r. podczas ostatniego spotkania z oficerem prowadzącym kategorycznie odmówił dalszej współpracy. Inspektor SB RUSW w Łukowie, ppor. K. Mańko, wystawił wniosek o rozwiązanie współpracy i przekazanie jego akt do archiwum.

W archiwach IPN zachowały się akta liczące kilkaset stron, w tym teczka personalna oraz teczka pracy.

opracował: Leszek Andrzejewski