Zając Jan informator „Śmiały”
Zając Jan s. Edwarda ur. 08.05.1918 r. IPN Lu 00419/514 informator ps. „Śmiały” nr rej. 1381 Parysów pow. Garwolin
Parysów pow. Garwolin. Wykształcenie 7 klas szkoły powszechnej. Zatrudniony na stanowisku kierownika BHP w PPRK w Parysewie. Do współpracy z PUBP w Garwolinie zwerbował 16.08.1951 r. na zasadzie dobrowolności st. ref. PUBP w Garwolinie Koprowski Eugeniusz. Własnoręcznie napisał zobowiązanie o podjęciu współpracy przyjmując pseudonim konspiracyjny „Śmiały”. W jego charakterystyce pracy którą wystawił 21.03.1955 r. referent terenowy Powiatowego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Garwolinie Lech Górski możemy między innymi przeczytać: (zachowano oryginalną pisownię)
Informator ps. „Śmiały” zawerbowany został do współpracy z Organami Bezpieczeństwa Publicznego w Garwolinie przez St. Ref. Koprowski Eugeniusza 16.VIII.1951 r. na podstawie pobudek ideowych do rozpracowywania kierownictwa budowy Parysów jak Timler Tadeusz kierownik budowy, kierownik administracyjny Kurzawa Henryk, z-ce jego Przytuły Eugeniusza, oraz rozpracowania b. czł. A.K. jak Matera Piotr, Piłka jan, Frelek Jan i Oskroba Tadeusz. Którzy to byli zatrudnieni na tym obiekcie z którymi to w/w stykał się bezpośrednio w miejscu pracy jak i zamieszkania. Kierownictwo tegoż obiektu prowadziło w tym czasie działalność o charakterze sabotażowym. Jego bezpośrednim obiektem zainteresowania byli kierownik tego obiektu i b. czł. A.K. zatrudnieni na tym obiekcie. W omawianym czasie współpracy z Organami Bezpieczeństwa Publicznego w Garwolinie dał 72 doniesienia agenturalne, lecz część doniesień dotycząca wyłącznie działalności sabotażowej, a część informacyjnych. Natomiast od wymienionego od chwili pobytu na kontakcie nie otrzymano żadnych materiałów, świadczących o wrogiej działalności zapodanych wyżej członków A.K. Materiały dawane przez informatora część była dość cennych pod względem operacyjnym, jak również wiarygodność ich potwierdzano kilkakrotnie przesłuchaniem świadków. Informator do współpracy jest bardzo chętny, punktualnie przychodzi na spotkania. Zadania częściowo wykonywał należycie, częściowo w ogóle nie wykonywał, natomiast zapodawał inne fakty, natomiast na miejscową ludność mało zapodawał z przyczyn nie określonych. Z uwagi na to, że informator ps. „Śmiały” po zakończeniu pracy w P.P.R.K w Parysewie pracuje nadal w podanej firmie na stanowisku kontrolera z powodu zajmowanego stanowiska nie przebywa on na naszym terenie, jak również w miejscu pracy, zawsze wyjeżdża w teren po różnych województwach celem wykonywania kontroli. W związku z tym nie można nawiązać kontaktu, jak również nie można przesłać teczki do innej Jednostki, ponieważ bardzo krótki okres czasu przebywa w jednym miejscu. Na tut. teren przyjeżdża bardzo mało i jest trudno uchwytny, natomiast zameldowany jest na naszym terenie. W związku z powyższym stawiam wniosek o wyeliminowanie inf. ps. „Śmiały” z sieci agencyjno-informacyjnej, ponieważ niema perspektyw do dalszej pracy.
Ostatecznie w związku z przeniesieniem się informatora ps. Śmiały” do pracy w PRK w Stalinogrodzie (Katowice), postanowiono przekazać jego osobę jako potencjalnie cenną jednostkę do wykorzystania w sieci agenturalnej na tamtejszym terenie (nie zgodził się tam podjąć dalszej współpracy). W marcu 1956 roku postanowiono zdjąć go z ewidencji PUBP w Garwolinie w marcu 1956 r. z powodu odmowy dalszej współpracy.
W archiwach IPN znajduje się 21 dokumentów dotyczących jego osoby.
opracował: Tomasz Olko
Inwentarz archiwalny IPN
Nr rejestracyjny: PUBP Garwolin 1381/1951
- IPN Lu 00419/514 Teczka personalna informatora pseudonim "Śmiały" prowadzona w Latach 1951-1956 przez PUBP/PUds.BP w Garwolinie, dot. Zając Jan, imię ojca: Edward, data urodzenia: 08-05-1918 r. (Dokumentacja aktowa)