Myrcha Stanisław TW „Konik”
Stanisław Józef Myrcha s. Ignacego ur. 09.12.1923 IPN Lu 555/74 TW ps. „Konik” nr rej. 295 Siedlce
Mieszkaniec Siedlec. Wykształcenie 7 klas szkoły podstawowej. Zatrudniony na stanowisku konduktora rewizyjnego w PKP na stacji Siedlce. W uzasadnieniu wniosku o pozyskanie ww. do współpracy kapitan Jaroc z PKG w Terespolu napisał:
- Cel pozyskania Dotychczasowe dane wskazują, że część personelu wyjeżdżającego do ZSRR ze st. Siedlce trudni się przerzutem do ZSRR dewocjonali (łańcuszki krzyżyki). W związku z tym celem pozyskania jest:
- Zapewnienie dopływu informacji o osobach zatrudnionych na st. Siedlce wyjeżdżających służbowo do ZSRR trudniących się przewozem dewocjonali.
- Rozpoznaniu rozmiarów tejże działalności oraz metod i form stosowanych przez osoby trudniące się tą działalnością.
- Ujawnianie osób trudniących się inną działalnością przemytniczą.
- Operacyjne możliwości kandydata Kandydat z racji zajmowanego stanowiska osobiście podczas służbowych wyjazdów do ZSRR styka się z osobami zaangażowanymi w działalność przemytniczą. Sam trudni się uprawianiem drobnego przemytu. Ma możliwości obserwacji w m. Brześć kontaktów osób zaangażowanych w przemyt towarów za granicę, co stwarza mu naturalne możliwości uzyskiwania informacji o osobach pozostających w naszym zainteresowaniu.
- Motywy pozyskania W dniu 10.03.1975 u wymienionego ujawniono przemyt o wartości około 2000 zł. Kandydatowi zależy na niepociąganiu go do odpowiedzialności karnej i wstrzymaniu służbowego wyjazdu do ZSRR, co ma związek z uprawianiem drobnej działalności przemytniczej, oraz osiąganie przez to dodatkowych korzyści materialnych. W tym przypadku motywem pozyskania będzie nie pociąganie go do odpowiedzialności karnej na podstawie zebranych przez nas materiałów oraz chęć jego rehabilitacji.
- Sposób realizacji pozyskania W dniu 25.061975 władze graniczne ZSRR zatrzymały ob. Myrchę za usiłowanie przemycenia z ZSRR do PRL jednego pierścionka damskiego ze złota. Fakt ten wykorzystano do przeprowadzenia rozmowy z w/w, na której ob. Myrcha wyraził chęć rehabilitacji za popełniony czyn. Podczas przeprowadzonej rozmowy dokonano aktu pozyskania.
Do współpracy z organami Wojsk Ochrony Pogranicza został zwerbowany 25.06.1975 r. Pozyskał go kpt. Tadeusz Jaroc st. kontroler Granicznego Punkt Kontroli w Terespolu. Własnoręcznie napisał zobowiązanie o współpracy z organami zwiadu WOP przyjmując pseudonim konspiracyjny „Konik”. W jego charakterystyce pracy, którą wystawił w czerwcu 1982 roku pomocnik dowódcy Granicznego Punktu Kontroli w Terespolu czytamy:
Pozyskany do współpracy w kwietniu 1975 roku na zasadzie dobrowolności. Ogółem odbyto 66 spotkań, z czego uzyskano 21 informacji oraz sporządzono 25 notatek służbowych.
Celem pozyskania było:
- ujawnianie osób noszących się z zamiarem nielegalnego przekroczenia granicy państwa; – bieżącej kontroli operacyjnej kolejarzy stacji PKP Siedlce podejrzanych o przerzut literatury religijnej;
– ustalanie osób z RS Siedlce zajmujących się wrogą działalnością w obecnej sytuacji społeczno-politycznej kraju.
Zadania wynikające z celu pozyskania realizowane były przez źródło w stopniu dobrym. Szereg informacji było o charakterze ogólnorozpoznawczym. Na podstawie informacji uzyskanej od tw „Konik” założono s.o.s. dotyczącą nielegalnego wyjazdu ZSRR Jaworskiej Krystyny przy współudziale Janusiewicza Jana. Źródło żywo interesowało się wynikami sprawy i w miarę swoich możliwości brał udział w jej prowadzeniu. Przekazał również informacje dotyczące działalności pracowników PKP należących do KPN, przed grudniem aktywnych działaczy „Solidarności”. Przekazane informacje miały istotną wartość operacyjną i były wiarygodne. Potwierdzone zostały przez pracowników KWMO Siedlce oraz inne źródła będące na naszej łączności. Wskazuje to, iż tw „Konik” zajmował pozytywna postawę w aktualnej sytuacji społeczno-politycznej. Pozytywnie jest nastawiony do współpracy z organami WOP. Zatrudniony jest w charakterze konduktora rewizyjnego w RS Siedlce z prawem służbowych wyjazdów do ZSRR. Prowadzi pociągi międzynarodowe na odcinku Warszawa-Brześć. Ma naturalne możliwości wykonywania naszych zadań operacyjnych wynikających z kierunkowego planu wykorzystania. Zna język rosyjski, którym posługuje się w pracy. Jest źródłem zdyscyplinowanym, chętnie przekazuje informacje, lecz jego poziom intelektualny nie w pełni pozwala mu na właściwe podejmowanie trafnych decyzji. Posiada trudności w formułowaniu myśli. Informacje składa ustnie a po napisaniu przez oficera podpisuje. W stopniu zadowalającym posiada zdolność właściwego analizowania sytuacji oraz wnioskowania. Spotkania odbywane są w LK „Bombaj”. Nabył umiejętność konspiracji. Kontrola wykazała, iż tw „Konik” nie jest źródłem zdekonspirowanym.
WNIOSKI Uważam, że nadal będzie wykorzystywany w dotychczasowym zakresie, ponieważ ma naturalne możliwości wykonania naszych zadań operacyjnych. W związku z jego poziomem intelektualnym w zadarniowaniu należy uwzględniać wszystkie możliwe warianty przy wykonywaniu zadań operacyjnych. W procesie szkolenia wyrabiać nawyki konspiracji oraz umiejętność zdobywania cennych informacji, a w szczególności dotyczących elementów antysocjalistycznych.
W czasie współpracy odbyto z nim ponad 90 spotkań, a w okresie czasu od sierpnia 1978 r. do lutego 1983 r. był 13 razy wynagradzany za przekazywane informacje na łączną kwotę 7800 zł. Współpraca z TW ps. „Konik” została zakończona 20.03.1984 Roku z powodu przejścia na emeryturę, przez co utracił swoje możliwości wykonywania zadań operacyjnych.
W archiwach IPN znajduje się 205 kart dokumentów dotyczących jego osoby. Klauzula tajności z jego akt została zdjęta 01.04.2016 roku.
opracował: Tomasz Olko
Inwentarz archiwalny IPN
Nr rejestracyjny: 23 Chełmski Oddz. WOP Chełm 295/1975
- IPN Lu 554/141/D Teczka personalna tajnego współpracownika pseudonim "Konik" prowadzona w latach 1975-1984 przez Wydział II Nadbużańskiej Brygady WOP/Graniczną Placówkę Kontrolną w Terespolu, dotycząca: Stanisław Józef Myrcha, imię ojca: Ignacy, ur. 09-12-1923 r. (Mikrofilm diazo)
- IPN Lu 554/141/J Teczka personalna tajnego współpracownika pseudonim "Konik" prowadzona w latach 1975-1984 przez Wydział II Nadbużańskiej Brygady WOP/Graniczną Placówkę Kontrolną w Terespolu, dotycząca: Stanisław Józef Myrcha, imię ojca: Ignacy, ur. 09-12-1923 r. (Mikrofilm jacket)
- IPN Lu 555/74 t. 1 Teczka personalna tajnego współpracownika pseudonim „Konik”, prowadzona przez Graniczną Placówkę Kontrolną WOP w Terespolu w latach 1975-1984. Materiały dotyczące: Stanisław Józef Myrcha, imię ojca: Ignacy, ur. 09-12-1923 r. (Dokumentacja aktowa)
- IPN Lu 555/74 t. 2 Teczka pracy tajnego współpracownika pseudonim „Konik”, prowadzona przez Graniczną Placówkę Kontrolną WOP w Terespolu w latach 1975-1984. Materiały dotyczące: Stanisław Józef Myrcha, imię ojca: Ignacy, ur. 09-12-1923 r. (Dokumentacja aktowa)
Zbiór Zastrzeżony IPN
Akta Stanisława Myrchy, tajnego współpracownika pseudonim „Konik” były ukrywane przez służby specjalne III RP w Zbiorze Zastrzeżonym IPN pod sygnaturą akt: IPN BU Z/001928/4 i IPN BU Z/001852/4.