Będkowski Jan TW „Czar”

Mieszkaniec Siedlec. Wykształcenie średnie ogólnokształcące. Pracownik PKP jako dyżurny ruchu, pierwszy przewodniczący NSZZ „Podlasie”. Pozyskania Jana Będkowskiego na tajnego współpracownika pseudonim „Czar” dokonał oficer SB KPMO w Siedlcach por. Zbigniew Kaleniecki 19.09.1972 r.

Własnoręcznie napisał zobowiązanie o podjęciu współpracy z SB, obierając sobie pseudonim operacyjny „Czar”.

Zobowiązanie

Ja niżej podpisany Będkowski Jan w poczuciu obywatelskiej odpowiedzialności dobrowolnie zobowiązuję się udzielać informacji organom Służby Bezpieczeństwa z dziedzin polityczno-gospodarczych mając na uwadze dobro naszego kraju. Fakt współpracy zachowam w ścisłej tajemnicy i wszelkie informacje podpisywał będę pseudonimem „Czar”.

Będkowski Jan

Wykorzystywany był w sprawie obiektowej kryptonim „Postój”. Jak wynika z notatki służbowej z dnia 26.05.1973 r. „Czar” jest pozytywnie ustosunkowany do SB, lojalny wobec PRL. Za przekazywane informacje był wielokrotnie wynagradzany pieniężnie. TW „Czar” został wyeliminowany z czynnej sieci tajnych współpracowników dnia 31.08.1975 roku z powodu przeniesienia do pracy w stacji PKP w Niemojkach a następnie do Podnieśna. Materiały złożono w archiwum Wydz. „C” KWMO Siedlce pod nr arch. 46/I.

W 1980 roku, gdy w Siedlcach rodziła się Solidarność a Jan Będkowski został pierwszym przewodniczący NSZZ „Podlasie”, siedleccy esbecy przypomnieli sobie o TW ps. „Czar”. 19.11.1980 roku zastępca wydz. IIIA KWMO kpt. Witold Kawecki spotkał się z TW ps. „Czar” w celu ustalenia możliwości dalszego jego operacyjnego wykorzystania przez Służbę Bezpieczeństwa. Jan Będkowski na spotkaniu chętnie relacjonował o obecnej sytuacji w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”.  Funkcjonariusz SB obiecał mu pomoc w oddelegowaniu z PKP do pracy w NSZZ „Solidarność”, jak i też z uwagi na trudne warunki mieszkaniowe, pomoc materialną. Następnie wyjaśnił,

że naszym wspólnym celem w chwili obecnej powinno być niedopuszczenie do tego, aby nowe związki zawodowe dostały się w ręce osób, które mogą je wykorzystać w celu wrogich naszemu państwu i narodowi.

 TW „Czar” wyraził zgodę na donoszenie do SB. Obiecał dostarczyć na następne spotkanie listy członków obecnego komitetu, jak też wykazu zakładów i instytucji w których dotychczas powstały nowe związki zawodowe, poprosił tylko z uwagi na pełnioną funkcję o pełną konspirację.

W teczce pracy TW „Czar” nie ma donosów z czasów „karnawału Solidarności” i stanu wojennego. Jest tylko lakoniczna notatka z dnia 04.07.1986 roku:

Ze sprawy Nr 46/I zostały wyłączone i zniszczone pisma przewodnie, duplikaty oraz dokumenty techniki operacyjnej.

Zachował się jednak donos z dnia 22.11.1980 roku w teczce SO „Podlasie” założonej w celu inwigilowania Solidarności. Nie zachowały się też informacje, kiedy ponownie złożono do archiwum teczkę tajnego współpracownika pseudonim „Czar”

13.12.1981 roku nie został internowany, podpisał tzw. lojalkę.

Od 18.12.1981 roku zaczęto rozpracowywać Jana Bądkowskiego w ramach kwestionariusza ewidencyjnego kryptonim „Semafor”. Jan Będkowski był kontrolowany przy wykorzystaniu TW ps. „Janek” nr rej. 5799, „Czarny”, „Słowik”, „Stanisław”, „13” (Stanisława Kłopotek), „Szarotka” (Halina Zakrzewska), KO „K-13”, „AG”, „SP” i „TŁ”.

Internowany 29.08.1982 roku i przewieziony do Włocławka, zwolniony 1,5 miesiąca później tj. 14.10.1982 roku.

Kwestionariusz ewidencyjny kryptonim „Semafor” zakończono 03.12.1985 roku z powodu zaprzestania wrogiej działalności.

W archiwach IPN w teczce personalnej i pracy TW „Czar” znajduje się 81 kart dokumentów, a w kwestionariuszu ewidencyjnym „Semafor” 138 kart.

opracował: Leszek Andrzejewski