Banknoty

Lata PRL-u to nie tylko znaczki, ale także banknoty solidarnościowe emitowane przez wydawnictwa podziemne i niosące ze sobą walory patriotyczne oraz edukacyjne. Odnajdziemy tu gro niezwykłych pomysłów stylistycznych – niektóre z emitowanych banknotów stylizowane są bowiem na inne waluty, przykładowo na amerykańskie dolary, natomiast inne uciekają od bogatej stylistyki, stawiając na minimalizm oraz maksymalną oszczędność formy i wyrazu. Każde z takich dzieł ma swoje oddzielne miejsce w kolekcjonerskiej przestrzeni jak też przemawia do innych grup zbieraczy.

Warto jednakże lepiej zgłębić zarówno historię jak i wykorzystany styl graficzny papierowych pieniędzy drugiego obiegu, jako że doskonale stawiły one czoła próbie czasu. Mają one charakter nie tylko patriotyczny, ale i pokazują jak utalentowani byli artyści pracujący nad projektami ówczesnych banknotów solidarnościowych. Stanowią one idealne uzupełnienie znaczków dla wszystkich kolekcjonerów słusznie minionego okresu, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o panujących w tamtych czasach wartościach i przekonaniach.

Narodowy Bank Konspiracji
Opis: Banknot wzorowany na 100 zł z Ludwikiem Waryńskim. Awers- Lech Wałęsa, pod nominałem napis „POLSKA 31 SIERPNIA 1980 r.”, seria banknotu: PL 3181980, rewers- napis Solidarność i tekst TKK NSZZ „Solidarność” z 23 I 1984 r. w sprawie bojkotu wyborów
Wydawnictwo: Oddziałowa Komisja Wykonawcza „Solidarność” w Siedlcach
Papier zwykły - sitodruk
Projekt: Karol Turski
Rok: 1984
Nakład: 1 000 egz.
Nominał: 100 zł
Format: 14 x 6,4 cm
Niezależny Bank Polski
Opis: Banknot wzorowany na 200 zł z Jarosławem Dąbrowskim. Awers- Zbigniew Bujak, rewers- pomnik Trzy Krzyże w Gdańsku, napis Solidarność
Papier zwykły - sitodruk
Wydawnictwo: Oddziałowa Komisja Wykonawcza „Solidarność” w Siedlcach
Projekt: Karol Turski
Rok: 1986
Nakład: 1 000 egz.
Nominał: 200 zł
Format: 13,9 x 6,4 cm
Polska Rzeczpospolita Kryzysowa
Opis:
Papier jednostronnie kredowany - offset
Wydawnictwo: Wydawnictwo „Ość”
Rok:
Nakład:
Nominał: stówka kryzysówka
Format: 15 x 7,1 cm
Rzeczpospolita Solidarna
Opis: Na awersie przedstawiony jest Papież Jan Paweł II, z napisem … „SOLIDARNOŚĆ” NALEŻY DO WSPÓŁCZESNEGO DZIEDZICTWA LUDZI PRACY W MOJEJ OJCZYŹNIE … 1.01.1982 r., seria banknotu - data wprowadzenia stanu wojennego S 13121981 Z, po lewej stronie Papieża napis „Fundusz NBP przeznaczony jest na działalność niezależną - Warszawa 16 czerwiec 1983 r.”, po prawej stronie herb Watykanu oraz napis „… Pokój Tobie Polsko Ojczyzno Moja … Jan Paweł II Warszawa 16 czerwiec 1983 r.” Rewers banknotu przedstawia mapę Polski z promieniami rozchodzącymi się z Gdańska, z napisem SOLIDARNOŚĆ i miastami. U góry napis RZECZPOSPOLITA SOLIDARNA, na dole napis z datami roku; 1956 Z 1968 W 1970 Y 1976 C 1980 I 1981 Ę 1982 Ż 1983 Y 19...
Papier kredowany - offset
Wydawnictwo: Niezależny Bank Polski
Projekt:
Rok: 1983
Nakład:
Nominał: 200 zł
Format: 16,1 x 6,8 cm.
Rzeczpospolita Niepodległa
Opis: Banknot z Józefem Piłsudskim (awers) i Cytadelą Warszawską (rewers) przypomina dolara amerykańskiego. Atrybuty banknotu to m.in.: seria (1984 - rok wydania), numer (D11111918N - data odzyskanie przez Polskę niepodległości) i data emisji (Warszawa 31 sierpnia 1984 - czwarta rocznica Porozumień Sierpniowych), podpis prezesa jednostki emitującej oraz stempel.
Na awersie dołączono napis: Zrodziła go ziemia szczytnych tradycji – Matka największych polskich poetów, gorącego i niezłomnego ducha patriotów. Kolebka najwyższych wzlotów uczucia narodowego i myśli narodowej. Czcimy w nim tego który od lat najmłodszych walczył niezłomnie o ideał „Wolnej i Niepodległej Polski”. Pięć lat zesłania na Sybir, późniejsze prześladowania zbirów moskiewskich jak i „dziesiąty pawilon” nie ostudziły w nim zapału i poświęcenia dla sprawy, której oddał się na usługi.
Na rewersie dołączono napis: Cytadela Aleksandrowska w Warszawie zbudowana przez władze carskie w latach 1832-1834. Po upadku Powstania Listopadowego miała być postrachem dla buntowniczego miasta. W X pawilonie utworzono więzienie polityczne w którym w latach 1834-1925 przebywało ponad 40 000 bojowników walki o wyzwolenie narodowe. Teren cytadeli stał się miejscem straceń najlepszych Synów Narodu Polskiego.
Papier kredowany - offset
Wydawnictwo: Niezależny Bank Polski
Rok: 1984
Nominał: 250 zł
Format: 15,8 x 6,6 cm
Rzeczpospolita Wierna
Opis: Banknot z ks. Jerzym Popiełuszko - kapelanem Solidarności (awers) i parafią Popiełuszki w Warszawie (rewers), przypomina dolara amerykańskiego.
Do wizerunku dołączono biogram Jerzego Popiełuszki (awers): Ks. Jerzy Popiełuszko ur. 14.09.1947 r. Od maja 1980 r. pełnił duszpasterskie posłanie w Kościele Św. St. Kostki w Warszawie. 19 października 1984 r. został uprowadzony w miejsc. Górsk. Zginął śmiercią męczeńską z rąk oprawców SB. Został pochowany 3.11.1984 r. przy Kościele Św. St. Kostki w Warszawie.
Na rewersie dołączono cytat z Jana Pawła II: „Polak miłujący Boga i Ojczyznę powstanie z każdego poniżenia, bo zwykł klękać tylko przed Bogiem”.
Papier kredowany - offset
Wydawnictwo: Niezależny Bank Polski
Rok: 1985
Nominał: 200 zł
Format: 15,3 x 6,4 cm
Rzeczpospolita Wierna
Opis: Kardynał Stefan Wyszyński
Papier kredowany - offset
Wydawnictwo: Niezależny Bank Polski
Rok: 1986
Nominał: 200 zł
Format: 15,4 x 6,4 cm
Zero Dollars
Opis: Awers - Ronald Reagan z gestem „Kozakiewicza”, specjalna emisja z okazji 40 rocznicy rządów komunistów w Polsce, seria banknotu - data ogłoszenia Manifestu PKWN 22 07 1944, oraz jego 40 rocznica 22 07 1984. Rewers - Only for communists. Specjalna emisja dolara z okazji 40 rocznicy rządów komunistów w Polsce, oto dolar tylko dla komunistów.
Papier zwykły - sitodruk
Wydawnictwo:
Rok: 1984
Nominał: zero dollars
Format: 16,1 x 6,6 cm
Uwagi: pozyskany po 1989 roku.
Jeden Zomol
Opis: Awers - zomowiec na wronie, rewers - napis: Bilety Zomol-Banku są środkiem władzy i bezpieczeństwa nomenklatury PRL.
Papier kredowany - sitodruk
Wydawnictwo: Zomol Bank
Rok:
Nominał: jeden zomol
Format: 13,4 x 6,3 cm
Kolor: rv. i av. niebieski
Uwagi: pozyskany po 1989 roku.
Bilet do kina Solidarność
Opis: Awers - Lech Wałęsa, bilet wstępu do kina „Solidarność”, orzeł w koronie w okręgu z napisem Rzeczpospolita Polska.
Rewers - Kino „Solidarność” proponuje:
- Przesłuchanie
- Blaszany Bębenek
- Gułag
- Folwark zwierzęcy
- kwadratura koła
- Solidarność przed sądem
- i inne
Logo „Solidarność Walcząca” w okręgu z napisem Rzeczpospolita Polska.
Papier zwykły - sitodruk
Wydawnictwo: Fundusz Kultury Niezależnej
Rok:
Nominał: 100 zł
Format: 14 x 6,5 cm
Kolor: rv. i av. czarny
Uwagi: pozyskany po 1989 roku.
Narodowy Bank Polski
Opis: Banknot wzorowany na 100 zł z Ludwikiem Waryńskim. Awers- postać Waryńskiego zastąpiona postacią Lecha Wałęsy, pod nominałem napis „WARSZAWA 31 SIERPNIA 1984, Nobel 1983”, oraz orzeł przybrany w koronę. Data emisji - 31 sierpnia 1984 r. - to IV rocznica podpisania porozumień sierpniowych.
Rewers w oryginale to na tle czerwonych flag napis „PROLETARYAT” oraz mniejszym drukiem „Swobody! Fabryk! i Ziemi!” - na banknocie/cegiełce Solidarności zastąpiony przez nadruk SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy na tle biało-czerwonych flag i z dopiskiem „żyje! walczy! zwycięży!”
Papier zwykły - offset
Wydawnictwo: Narodowy Bank Polski
Rok: 1984
Nominał: 100 zł
Format: 14 x 6,2 cm
Kolor: rv. i av. czerwony, brązowy
Uwagi: pozyskany po 1989 roku.
Banknoty obiegowe PRL
Opis: Banknoty obiegowe 20 zł z Romualdem Trauguttem i 50 zł z Karolem Świerczewskim ze stemplami Solidarności.
Na pieczątce Statua Wolności oraz napis: Boże chroń nas przed komunizmem. Twoją szansą Solidarność. Wybory 1989
Wydawnictwo:
Rok: 1989
Nominał: 20 zł i 50 zł
Kolor stempli: 20 zł - brązowy, 50 zł - niebieski
Uwagi: pozyskany po 1989 roku.